Borówka wysoka ‘Duke’ (Vaccinium corymbosum ‘Duke’) to jedna z najczęściej uprawianych i najbardziej cenionych odmian borówki amerykańskiej, zarówno przez plantatorów towarowych, jak i ogrodników amatorów. Słynie z wyjątkowo wczesnego owocowania, obfitych plonów oraz bardzo dobrego smaku owoców. Dzięki swoim walorom użytkowym i smakowym znajduje szerokie zastosowanie w uprawach towarowych na całym świecie, a także w przydomowych ogrodach i ogródkach działkowych.

Pochodzenie i charakterystyka ogólna

Odmiana ‘Duke’ została wyhodowana w Stanach Zjednoczonych przez USDA (United States Department of Agriculture) i wprowadzona do uprawy w 1987 roku. Od tamtej pory zdobyła ogromną popularność w Europie, w tym również w Polsce. Jest to odmiana bardzo plenna, dobrze przystosowana do warunków klimatycznych umiarkowanych, o stosunkowo dobrej mrozoodporności i niewielkich wymaganiach siedliskowych.

Pokrój i wzrost

Borówka ‘Duke’ tworzy zwarte, wzniesione krzewy o kulistym pokroju. Rośnie średnio silnie, osiągając po kilku latach uprawy około 1,5–1,8 m wysokości oraz podobną szerokość. Pędy są sztywne, lekko wygięte, stosunkowo grube, dobrze zdrewniałe, co ułatwia zbiór mechaniczny. Liście są eliptyczne, zielone, a jesienią przebarwiają się na piękne, czerwono-purpurowe odcienie, co zwiększa walory dekoracyjne rośliny.

Kwitnienie i zapylanie

‘Duke’ kwitnie dość późno jak na odmianę wczesną – zazwyczaj na przełomie kwietnia i maja – co pozwala uniknąć uszkodzeń kwiatów przez późnowiosenne przymrozki. Kwiaty są białe lub delikatnie różowe, dzwonkowate, zebrane w groniaste kwiatostany. Roślina jest samopylna, jednak zdecydowanie lepiej plonuje w obecności innych odmian borówki wysokiej, które poprawiają zapylenie i zwiększają ilość oraz jakość owoców. Dobrymi zapylaczami są np. odmiany ‘Bluecrop’, ‘Patriot’ czy ‘Spartan’.

Owocowanie i owoce

To właśnie owoce stanowią największy atut tej odmiany. Borówka ‘Duke’ owocuje bardzo wcześnie – owoce dojrzewają zwykle już na początku lipca, a w cieplejszych regionach nawet pod koniec czerwca. Plon jest wysoki i regularny – z jednego dorosłego krzewu można uzyskać od 4 do 8 kg owoców.

Owoce są średniej wielkości do dużych (średnica 16–20 mm), kuliste lub lekko spłaszczone, o atrakcyjnym jasnoniebieskim kolorze i silnym, woskowym nalocie. Skórka jest dość gruba, co zapewnia dobrą trwałość po zbiorze i odporność na transport. Miąższ jest jędrny, lekko aromatyczny, z przyjemnym, słodko-kwaskowym smakiem. W początkowej fazie dojrzewania owoce mogą mieć delikatnie kwaskowy posmak, jednak po pełnym dojrzeniu stają się znacznie słodsze. ‘Duke’ jest jedną z odmian najchętniej wybieranych do bezpośredniego spożycia, na przetwory (konfitury, dżemy, soki) oraz do mrożenia.

Zbiór i przechowywanie

Zbiór owoców przebiega w dwóch–trzech etapach. Owoce dojrzewają równomiernie, co ułatwia zbiory, zarówno ręczne, jak i mechaniczne. Dzięki grubej skórce i zwartej strukturze owoców, ‘Duke’ bardzo dobrze znosi przechowywanie i transport – może być przechowywana w chłodni nawet przez kilka tygodni bez znacznej utraty jakości. To czyni ją idealną odmianą do produkcji towarowej.

Stanowisko i wymagania glebowe

Borówka ‘Duke’ preferuje stanowiska słoneczne, osłonięte od wiatru. Najlepiej rośnie w glebach lekkich, przepuszczalnych, kwaśnych (pH 3,5–5,5), próchnicznych, o stałej, umiarkowanej wilgotności. Nie toleruje zasolenia i zbyt ciężkich, gliniastych lub zbyt mokrych gleb. W przypadku zbyt wysokiego pH gleby konieczne jest jej zakwaszenie torfem kwaśnym, trocinami z drzew iglastych lub siarką ogrodniczą.

Wskazane jest ściółkowanie gleby wokół krzewu, co pomaga utrzymać odpowiedni poziom wilgoci, ogranicza wzrost chwastów i poprawia strukturę gleby.

Odporność i pielęgnacja

Odmiana ‘Duke’ cechuje się dobrą odpornością na choroby grzybowe, takie jak szara pleśń (Botrytis cinerea), mączniak prawdziwy (Erysiphe vaccinii) oraz antraknoza (Colletotrichum spp.). Jest również stosunkowo odporna na niskie temperatury – wytrzymuje mrozy do około –25°C, jednak w bezśnieżne zimy lub w przypadku młodych roślin zaleca się ich okrycie agrowłókniną lub ściółką.

Wymaga corocznego, umiarkowanego cięcia – usuwania starych, słabych i zagęszczających pędów wczesną wiosną, przed rozpoczęciem wegetacji. W przypadku starszych krzewów zaleca się prześwietlanie w celu odmłodzenia i poprawy jakości owoców.

Zastosowanie

Borówka ‘Duke’ ma szerokie zastosowanie:

• W uprawie towarowej – dzięki wysokiej plenności, atrakcyjnemu wyglądowi i doskonałej trwałości pozbiorczej, jest jedną z głównych odmian produkcyjnych.

• W ogrodach przydomowych i na działkach – jako krzew owocowy o walorach dekoracyjnych.

• W przetwórstwie domowym – do przygotowywania konfitur, galaretek, soków, kompotów oraz jako dodatek do wypieków i deserów.

• W mrożeniu – owoce zachowują swój smak i strukturę nawet po długim przechowywaniu w niskiej temperaturze.

Podsumowanie – najważniejsze cechy odmiany ‘Duke’

• Nazwa łacińska: Vaccinium corymbosum ‘Duke’

• Wysokość: 1,5–1,8 m

• Pokrój: zwarty, wzniesiony

• Owocowanie: bardzo wczesne (koniec czerwca/początek lipca)

• Owoce: duże, jędrne, jasnoniebieskie, słodko-kwaskowe

• Plenność: bardzo wysoka (4–8 kg z krzewu)

• Odporność: dobra mrozoodporność i tolerancja na choroby

• Wymagania: gleba kwaśna, przepuszczalna, stanowisko słoneczne

• Zastosowanie: uprawa towarowa, ogrodowa, przetwórstwo, mrożenie