Bez czarny 'Black Lace’ (Sambucus nigra 'Black Lace’) to popularna, dekoracyjna odmiana bzu czarnego, która wyróżnia się pięknym wyglądem oraz małą wymagającą pielęgnacją. Jest chętnie sadzona w ogrodach ze względu na wyjątkowe liście i kwiaty, które przyciągają wzrok i dodają kompozycjom ogrodowym elegancji.
Opis ogólny
- Nazwa łacińska: Sambucus nigra 'Black Lace’
- Rodzina: Piżmaczkowate (Adoxaceae)
- Pochodzenie: Pochodzi od dziko rosnącego bzu czarnego, ale ta odmiana została wyhodowana z myślą o dekoracyjnych walorach ogrodowych.
Cechy charakterystyczne
- Liście: Głęboko powcinane, zabarwione na ciemnopurpurowo, niemal czarne. Swoim kolorem przypominają ciemną koronkę, stąd nazwa „Black Lace” (Czarna Koronka).
- Kwiaty: Pojawiają się w czerwcu, mają bladoróżowy kolor, który efektownie kontrastuje z ciemnym ulistnieniem. Zebrane są w płaskie baldachy i posiadają przyjemny, delikatny zapach, który przyciąga zapylacze, takie jak pszczoły i motyle.
- Owoce: Ciemnofioletowe, niemal czarne jagody, które pojawiają się w późnym lecie. Są jadalne, ale najlepiej smakują po przetworzeniu, ponieważ surowe mogą być lekko trujące (zawierają sambunigrynę, która jest rozkładana podczas gotowania).
- Pokrój: Krzew o wzniesionym, ale lekko przewieszającym się pokroju, dorastający zwykle do 2-3 metrów wysokości, choć w sprzyjających warunkach może osiągnąć nawet 4 metry.
Warunki uprawy
- Stanowisko: Preferuje stanowiska słoneczne, które zapewniają lepsze wybarwienie liści, jednak poradzi sobie także w lekkim półcieniu.
- Gleba: Dobrze rośnie na glebach żyznych, przepuszczalnych i umiarkowanie wilgotnych, ale jest tolerancyjna na większość typów gleby, o ile nie są one zbyt suche.
- Wilgotność: Lubi podłoże umiarkowanie wilgotne, szczególnie młode rośliny warto regularnie podlewać.
- Odporność na mróz: Dobrze znosi zimy, jest mrozoodporna, co czyni ją odpowiednią do uprawy w różnych regionach klimatycznych Polski.
Pielęgnacja i przycinanie
- Przycinanie: Odmiana 'Black Lace’ dobrze reaguje na przycinanie. Przycinanie najlepiej przeprowadzać wczesną wiosną, zanim roślina wypuści nowe liście. Dzięki temu zabiegowi krzew zachowa ładny, gęsty pokrój i pobudzi wzrost młodych pędów, które wybarwiają się intensywniej.
- Nawożenie: Co roku na wiosnę można zastosować nawozy organiczne lub mineralne bogate w potas i fosfor, co pomoże utrzymać zdrowie i intensywny kolor liści.
Zastosowanie
- W ogrodzie ozdobnym: Idealna jako soliter, w nasadzeniach pojedynczych lub w grupach, świetnie kontrastuje z roślinami o jasnych liściach.
- W nasadzeniach naturalistycznych: Może być częścią rabat z roślinami o różnych kolorach liści, gdzie podkreśla urozmaicenie kolorystyczne.
- Do przetworów domowych: Owoce nadają się do przygotowania soków, dżemów, syropów oraz nalewek. Wymagają jednak gotowania, by usunąć ewentualne toksyny. Kwiaty mogą być używane do przygotowania naparów i syropów, które mają delikatnie cytrynowy smak.
Właściwości zdrowotne
Bez czarny jest znany ze swoich właściwości leczniczych, szczególnie kwiaty i owoce. Zawierają one antyoksydanty, witaminę C i związki wspierające układ odpornościowy. Syrop z bzu czarnego jest popularnym domowym remedium na przeziębienia i grypę.
Ciekawostki
- Znaczenie dla owadów: Kwiaty bzu czarnego przyciągają wiele owadów zapylających, co wspiera bioróżnorodność w ogrodzie.
- Odporność na zanieczyszczenia: 'Black Lace’ jest dość odporny na zanieczyszczenia miejskie, co czyni go dobrym wyborem również do nasadzeń w miastach.
'Black Lace’ jest krzewem zarówno pięknym, jak i użytecznym. Oprócz dekoracyjnego charakteru ma praktyczne zastosowanie w kuchni i medycynie naturalnej, co czyni go niezwykle uniwersalną rośliną ogrodową.
